در گفتگو با محمد بخشی محبی، معاون دادستان خراسان رضوی
در قانون سابق وجود آثار ظاهری لازم بود، اما خوشبختانه در قانون مجازات جدید هرگاه رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن شود و نه اثری از خودش در بدن وی برجا بگذارد، ضمان منتفی است اما اگر عمد او ثابت شود مرتکب به حبس و یا شلاق محکوم می شود.
محمد بخشی محبی، معاون دادستان خراسان رضوی اظهار داشت: ضرب و جرح عمدتا دارای زمینه های روانی است و علت آن هم می تواند ناشی از عومل مختلف اعم از فرهنگی، اعتقادی و یا حتی اقتصادی باشد. بررسی این موضوعات را می بایست به روانشناسان واگذار کرد ام از جهت حقوقی می توان گفت که مجازاتهای اصلی به 4 دسته قابل تقسیم است. حدود، قصاص، دیات و تعزیرات. در تعریف قصاص گفته شده مجازات اصلی یک جنایت عمدی است و ماده 16 بیان می کند که جنایت می تواند بر نفس، اعضا و یا حتی بر منافع باشد یعنی اگر ضرب و جرحی عمدا اتفاق بیفتد مجازات اولیه و اصلی آن قصاص است. از طرف دیگر در ماده 290 قانون مجازات اسلامی نیز مصادیقی از جرایم عمدی عنوان شده است.
با تمام اینها در خصوص ضرب و جرح عمدی می توان گفت که قانونگذار خصوصاً با اصلاحاتی که در قانون مجازات اسلامی جدید به عمل آورد نظر به جنبه پیشگیرانه هم دارد. وی افزود: در قانون سابق زمانی که در مورد بعد عمومی و یا حتی بعد خصوصی جرم بحث می شد چنین بود که حتماً می بایست آثاری در بدن شخص ایجاد شده باشد به عبارت دیگر وجود آثار ظاهری لازم بود. اما خوشبختانه در قانون مجازات اخیر التصویب در ماده 567 قانونگذار مقرر داشته که هرگاه رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن شود و نه اثری از خودش در بدن وی برجا بگذارد، ضمان منتفی است اما اگر عمد او ثابت شود مرتکب به حبس تا 6 ماه و یا به شلاق تا 30 ضربه محکوم می شود. در ماده 614 و تبصره آن هم بیان شده در مواردی که امکان قصاص نباشد شخص به حبس از
1 تا 5 سال بسته به مورد علاوه بر پرداخت دیه محکوم می شوند.
بخشی محبی ادامه داد: میزان دیه هم قابل تامل است. یک خراش کوچک که تحت عنوان “حارصه” از آن نام برده می شود
1 درصد دیه کامل است و اگر دیه کامل 160 میلیون حساب کنیم یک حارصه در سر و صورت 1 میلیون و شیصد هزار تومان دیه دارد که مبلغ زیادی برای یک خراش کوچک است. میزان دیه بر اساس نوع و شدت آسیب تفاوت می کند. وی تاکید کرد: مجازات حبس و شلاق برای ضرب عمدی حتی بدون آثار ظاهری قابل تصور است. علاوه بر بعد خصوصی و مطالبه دیه که میزان آن هم کم نیست، جنبه عمومی هم مطرح است.معاون دادستان خراسان رضوی در خصوص آستانه پایین تحمل مردم گفت: این وضعیت خطرناک است و لازم است که مهارتهای ده گانه زندگی به مردم آموزش داده شود تا مردم خشم و استرس خود را کنترل کنند که کمتر شاهد این قبیل جرایم بشیم.
متاسفانه ضرب و جرح در حال حاضر بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.وی در خصوص راهکارهای مناسب برای پیشگیری از ضرب و جرح گفت: استان خراسان رضوی چندین سال متمادی است که با طرحهای پیشگیرانه ای که ارائه می دهد به عنوان استان اول انتخاب می شود. یکی از طرح هایی که در این راستا چندین سال است که اجرا می کنیم “طرح قاضی مدرسه” است. در این طرح 40 نفر از همکاران قضایی ما آموزش دیده اند و در تمام مقاطع مدارس به ویژه مقاطع بالاتر و حتی دانشگاه ها و خوابگاه های دانشجویی حاضر می شوند.
که این طرح بسیار موفق بوده است و تعامل خوبی با دادگستری خراسان و آموزش و پرورش صورت گرفته است. جلساتی با اولیا و مربیان و مدیران و دانش آموزان داریم که بسیار اثر گذار بوده است به طوری که آمار ما در کانون اصلاح و تربیت به طور چشم گیری کاهش پیدا کرده است و می توان گفت حدود 50 درصد کاهش جمعیت کیفری را در این کانون داشته ایم. زمانی که همکاران قضایی ما در مدارس حاضر می شوند و سخنرانی می کنند و خاطراتی را از پرونده های مختلف برای دانش آموزان تعریف می کنند بسیار اثرگذارتر از موردی است که به طور دستوری گفته می شود. اگر این طرح به صورت استانی در تمام نقاط کشور اجرا شود در کاهش میزان جرایم قطعا موثر خواهد بود.
وی در خاتمه بیان داشت: از آنجا که قانون گذار در زمینه ایراد ضرب و جرح بعد عمومی را هم در نظر گرفته و حتی در شرایطی که جرم عمدی باشد قصاص نیز قابل تصور است، اگر مردم بدانند که قاضی می تواند حکم به قصاص دهد قطعاً جنبه ارعابی را مدنظر قرار داده و کمتر دست به تخلف و ارتکاب جرم می زنند.
