متن پرسش :
سلام . الف می داند ب بیماری قلبی دارد به ب sms می دهد که پدرت فوت شده است و ب در اثر خواندن پیامک می میرد قتل عمد است یا خطای محض؟ و به این نکته توجه شود که آیا پیامکی که برای ب فرستاده شده بود الزامی داشت که بخواند آیا رابطه ی استناد قطع نشده است؟
متن پاسخ :
با سلام . طبق ماده 206 ق م ا – قتل در موارد زیر عمدی است:
الف- مواردی كه قاتل با انجام كاری قصد كشتن شخص معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یك جمع را دارد خواه آن كار نوعا كشنده باشد خواه نباشد ولی در عمل سبب قتل شود.
ب- مواردی كه قاتل عمدا كاری را انجام دهد كه نوعا كشنده باشد هرچند قصد كشتن شخص را نداشته باشد.
ج- مواردی كه قاتل قصد كشتن ندارد و كاری كه انجام می دهد نوعا كشنده نیست ولی نسبت به طرف بر اثر بیماری یا پیری و امثال آن نوعا كشنده باشد و قاتل نیز به آن آگاه باشد. عناصر تشكیل دهنده ركن معنوی قتل عمد شامل 1- اراده 2- قصد 3- سوء نیت یا قصد مجرمانه 4-داعی یا انگیزه می باشد. زمانی سوء نیت تحقق پیدامی كند كه مرتكب جرم خواستار نتیجه عمل مجرمانه باشد و تا این عناصر تحقق نیابد سوء نیت وجود ندارد. در بند الف ماده206 ق م ا قصد فاعل روشن است و تصمیم به قتل می گیرد بنا بر این مساله نوعا و تشخیص عرف ضرورت ندارد و قانون گذا نظر عرف را لازم ندانسته است. در بند ب، كسی مرتكب عمل خلاف قانون می شود ولی قصد كشتن دیگری را ندارد.
در این صورت مقنن مساله سوء نیت را كه یك امر حكمی است به نظر عرف واگذار كرده است و گفته درست است كه این شخص قصد انجام كار خلاف قانون را داشته، ولی چون مثل مورد الف نیست كه قصد قتل طرف را داشته باشد بنا بر این عرف عمل او را كشنده تشخیص می دهد. در حقیقت از نظر رعایت حال فاعل قانون گذار به این روش متوسل شده و نظر عرف را جانشین نظر خود نموده است.
در بند ج ، به این كیفیت است كه مرتكب نه قصد قتل دارد و نه عمل او در شرایط عادی عرفا كشنده است النهایه با توجه به شخصیت طرف جرم عمل او كشنده است. بند ج زمانی است كه قاتل قصد قتل ندارد و كار هم كشنده نیست اما با توجه به وضع خاص مقتول منتهی به مرگ می شود. دانستن وضعیت ویژه مقتول توسط قاتل نیز شرط است. ضمنا رابطه علیت نیز مهم است. بنابرمراتب فوق فرض سئوال شما موضوع منطبق بر بند ج ازماده 206 می باشد . البته رابطه سببیت بین عمل او و قتل طرف شرط احراز و صدق عنوان قتل عمد است.
