وکیل در معنای عام به کسی میگویند که از طرف شخص دیگری نماینده انجام کاری باشد. اما در معنای خاص کسی است که به نمایندگی از افراد حقیقی یا حقوقی، از حق وحقوق آنها در دادگاه دفاع میکند. اما برای اینکه شخص وکیل، خودش را به مردم معرفی کند چگونه باید عمل کند؟ طبیعتا نیاز به تبیلغات دارد. بسیاری از افراد برای معرفی خود از عناوین و القاب و گاهی اوقات دروغهای شاخدار استفاده میکنند.آیا این گونه تبلیغات برای وکلا درست و قانونی است یا خیر؟
در حوزه وکالت چند قانون و آییننامه وجود داردکه حاکم بر این حرفه است. این قوانین و آییننامهها بهطور صریح تبلیغ در حوزه وکالت را ممنوع نکرده است اما در بسیاری از رشتههای دیگر مانند پزشکی، حسابداری و امثال اینها تبلیغ ممنوع است. البته در خصوص ممنوعیت تبلیغ برای وکلا میتوان به مصوبه کانون وکلای مرکز در این باره استناد کرد. بهطور حتم مفهومی که از تبلیغ در ذهن مسئولان کانون بوده نظارت بر بعد اغواگری داشته است و شاید جلوگیری از بیان اغراقآمیز خدمات و فریبکار باعث ایجاد این ممنوعیت شده است. در بند سوم ماده 80 آیین نامه اجرایی لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب سال 1334 آمده است که «در صورتیکه به وسیله فریبنده تحصیل وکالت نماید…» یعنی اگرتبیلغ فریبنده باشد بهطور کل ممنوع بوده اما اگر تبلیغ فریبنده نباشد برای آن ممنوعیتی در نظر گرفته نشده است در حال حاضر این حد از احتیاط قابل بررسی و نقد است و در صورت امکان هیئت مدیره کانون وکلا باید برای این ممنوعیت یک قید اضافه و اعلام کند که تبلیغات فریبنده یا غیرمتعارف ممنوع است.
تبلیغ برای وکالت، تشویق مردم برای مراجعه به وکلاست و در واقع توسعه فرهنگ وکالت را به همراه دارد به همین دلیل در قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه در جایی بهعنوان وظایف قوه قضاییه آمده که این دستگاه مکلف است فرهنگ حقوقی مردم و قانونمداری را توسعه دهد. همچنین رسانهها به خصوص صدا و سیما را مکلف به برنامهسازی و کانون وکلا را موظف به تشویق مردم برای مراجعه به وکیل با هدف حل مشکلات خود کرده است از همین رو به نظر میرسد که در ممنوعیت قانون تبلیغ وکالت باید تجدید نظر کرد.
یکی از خصوصیتهای وکیل قابل اعتماد بودن است زیرا مردم برای مسایل خاص خود به آنان مراجعه میکنند در نتیجه باید به کسی مراجعه کنند که اعتماد قلبی به او داشته باشند و در این میان وکیل باید اطلاعات علمی و توانایی کافی برای حل مشکل مراجع را داشته باشد. وسایل تبلیغاتی در حقیقت این موارد را جلوی چشم موکل قرار میدهد به این ترتیب مردم راحتتر وکیل مورد نظر خود را مییابند.وکلای قدیمی و تازه کار میتوانند خود را از طریق رسانهها معرفی کنند البته نه به صورتی که موجب تحریک و تشویق مخاطب برای مراجعه به وکیل شود. عناوینی مانند قاضی بازنشسته دادگاه، شاگرد اول دانشگاه و مانند این موارد تحریک و تشویق مردم برای مراجعه به این فرد خاص است اما برای اطلاعرسانی به مخاطب و در حد طرح شماره تماس و آدرس مجاز است منع قانونی ندارد.
اگر تخلف تبلیغ از سوی خود وکیل صورت گیرد وی طبق قانون به دادسرای انتظامی کانون وکلا معرفی و به تخلف وی رسیدگی میشود. اما اگر تخلف از سوی افرادی باشد که با ثبت شرکت حقوقی اقدام به تاسیس موسسه کرده و به تبلیغ آن میپردازند یا مانند واسطه و دلال وکلا و موکلان را به یکدیگر معرفی میکنند برابر قانون این شکل واسطهگری ممنوع است و کانون وکلا این موسسات را به مراجع قضایی معرفی میکند. ماده 55 قانون وکالت در این باره میگوید «تظاهر به امر وکالت ممنوع است و مجازات آن حبس تادیبی از یک تا 6 ماه است.»