تاج زمان دانش در تبریز متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه «فرهنگ» انجام داد. دورۀ دبیرستان را در دبیرستان «پروین» به پایان برد و زبان انگلیسی آموخت. سپس در دانشسرای مقدماتی تحصیلات خود را دنبال کرد و زبان فرانسه را فراگرفت. تاج زمان پس از پایان دوره دانشسرا با سمت آموزگاری به خدمت وزارت فرهنگ درآمد. پس از ازدواج به دلیل مخالفتهای شوهرش از ادامه تحصیل بازماند و عرصه را برخود تنگ یافت. از این رو، به ناچار از همسر خود جدا شد و به اتفاق خانواده به تهران آمد. در تهران پس از اخذ مدرک دیپلم، به دانشگاه تهران رفت و در رشتۀ حقوق به تحصیل پرداخت.
او از محضر استادانی چون سید حسن امامی، معظمی و سنگلجی بهره برد و موفق به اخذ درجه لیسانس از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد. بانو تاج زمان در ۱۳۳۶ هـ . ش برای ادامۀ تحصیل به اروپا رفت و در ۱۳۴۱ هـ . ش از دانشکده علوم جنایی «اکس» فرانسه موفق به اخذ درجه دکترای علوم جنایی شد. عنوان پایاننامه بانو تاج زمان «صلاحیت قاضی اطفال» بود. استاد در ۱۳۴۴ هـ . ش نیز از دانشگاه نوشاتل سوئیس دکترای حقوق جزا گرفت. موضوع پایاننامه دکترای وی «طرز ترتبیت مجرمین در محیط آزاد در سوئیس، فرانسه و بلژیک» بود.
دکتر تاج زمان در همان سال با نوشتن مقاله ای در روزنامه «اطلاعات» مورخ ۲۹ شهریور ماه ۱۳۴۴هـ . ش تحت عنوان «راهی که به فرنگ منتهی می‌شود» وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا را با نگرشی انتقادی مطرح کرد.
دکتر دانش پس از بازگشت به ایران در دی ماه ۱۳۴۴ هـ. ش.، برای ادامه کار در وزارت فرهنگ با مخالفتهای مقامات ذی ربط روبه رو شد و به هر بهانهای از انتقال وی به دانشگاه تهران جلوگیری بعمل آمد. از این رو به دنبال تخصص و علم خود به دانشگاه پلیس روآورد و در آنجا به تدریس پرداخت و بعدها در دورۀ تکمیلی دانشگاه پلیس تدریس حقوق جزا را برعهده گرفت. بازدید از زندان قصر و مشاهدۀ وضع نابهنجار زندان تأثیری سخت در روحیۀ وی گذاشت، لذا تصمیم گرفت تغییراتی در جهت بهبود اوضاع زندانیان کشور انجام دهد. او با ارائه راهکارهای جدید توانست بندهای زندان اطفال و نوجوانان را از بزرگسالان جدا سازد و با ایجاد کارگاههای مختلف مانند خیاطی، تراشکاری، جوراببافی، کفاشی، نجاری و … ساعات بیکاری زندانیان را پرکند. در ساختار زندان زنان نیز تغییر و تحولاتی ایجاد کرد و پیشنهاد تربیت و استخدام پلیس زن را برای ادارۀ امور زندانیان به جای پلیس مرد داد.
تهیه و تدوین «آیین نامۀ جدید زندان‌ها» از دیگر اقدامات این بانوی فرهیخته و خستگی ناپذیر بود که در ۱۳۴۷ هـ . ش به اجرا درآمد. دکتر دانش سرانجام پس از مخالفتها و کارشکنیهای زیاد در ۱۳۵۴هـ . ش به دانشگاه تهران منتقل شد و در ۱۳۸۱ هـ . ش به افتخار بازنشستگی نائل آمد. وی در ۱۸ شهریور ماه ۱۳۸۸ هـ. ش. در تهران درگذشت. آثار متعددی از این استاد برجسته باقی مانده است که از آن جمله می‌توان به تألیف کتاب‌های «کیفرشناسی»، «دادرسی اطفال در حقوق تطبیقی»، «اصول علم زندان‌ها»، «کیفرشناسی وحقوق زندانیان و طرز اجرای مجازات‌ها و اقدامات تأمینی در ایران و فرانسه»، «اطفال و جوانان بزهکار»، «حقوق زندانیان و علم زندان‌ها در ایران و فرانسه»، «دادرسی اطفال و جوانان بزهکار در حقوق تطبیقی»، «مجرم کیست، جرم شناسی چیست؟»، «معتاد کیست، مواد مخدر چیست؟»، «طفل بزهکار کیست، روش اصلاح و تربیت او چیست؟» و انتشار مقالات متعدد در نشریه دانشکده حقوق اشاره کرد.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به پاس سال‌ها خدمات علمی و فرهنگی وی، طی برگزاری مراسم بزرگداشتی در ۲۸ تیرماه ۱۳۸۸ هـ . ش ایشان را به عنوان یکی از مفاخر ایران زمین معرفی کرد و لوح تقدیری به استاد اهدا نمود.
دکتر تاج زمان دانش، در کنگره‌ها و مجامع بین‌المللی در رشته حقوق جزا و جرم‌شناسی و علم زندان‌ها شرکت و سخنرانی‌های متعددی ایراد کرده است. وی هم اکنون عضو مجمع بین‌المللی قضات جوانان، عضو مجمع بین‌المللی حقوق تطبیقی و عضو مجمع بین‌المللی حمایت از اطفال وابسته به سازمان ملل است.
«تهیه طرح نخستین آیین نامه علمی زندان‌ها در ایران» ۱۳۴۷ که هنوز اجرا می‌شود، «کیفرشناسی»، انتشارات موسسه مولف، چاپ اول ۱۳۵۱، «دادرسی اطفال در حقوق تطبیقی» (ایران، فرانسه، بلژیک، سوییس و شوروی سابق)، انتشارات موسسه مولف، چاپ اول ۱۳۵۲، «اصول علوم زندان‌ها» (طرز اجرای مجازات‌ها و اقدامات تامینی در ایران و سوئیس)، انتشارات مولف چاپ اول ۱۳۵۳، «کیفرشناسی و حقوق زندانیان طرز اجرای مجازات‌ها و اقدامات تامینی»، انتشارات مولف چاپ اول ۱۳۵۵، «اطفال و جوانان بزهکار»، انتشارات رسا چاپ سوم ۱۳۷۴، «حقوق زندانیان و علوم زندان‌ها در ایران و فرانسه»، انتشارات دانشگاه تهران چاپ سوم ۱۳۷۶، «دادرسی اطفال و جوانان بزهکار در حقوق تطبیقی» (ایران، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و سوییس)، انتشارات میزان چاپ اول ۱۳۷۸، «مجرم کیست؟ جرم شناسی چیست؟» انتشارات کیهان چاپ نهم ۱۳۸۰، «معتاد کیست؟ مواد مخدر چیست؟» انتشارات کیهان چاپ اول ۱۳۷۹ از جمله آثار دکتر دانش به شمار می‌رود.
