نویسنده :مجتبی زارع نوقابی
مهریه ی من عندالمطالبه بوده اما شوهرم در سند ازدواج آن را عندالاستطاعه ثبت کرده است.
مهین دو سال قبل ازدواج کرده و هنوز به خانه شوهر نرفته است او در دادخوستی که به دادگاه داده و مهریه اش را مطالبه کرده است شرح داده که مهریه ام 614 عدد سکه بهار آزادی است و خوانده (شوهرش) باید آن را پرداخت کند.
در جلسه دادگاه مهرداد شوهر مهین در پاسخ به ادعای خواهان گفت:
مهریه ی من عندالمطالبه بوده اما شوهرم در سند ازدواج آن را عندالاستطاعه ثبت کرده است.
مهین دو سال قبل ازدواج کرده و هنوز به خانه شوهر نرفته است او در دادخوستی که به دادگاه داده و مهریه اش را مطالبه کرده است شرح داده که مهریه ام 614 عدد سکه بهار آزادی است و خوانده (شوهرش) باید آن را پرداخت کند.
در جلسه دادگاه مهرداد شوهر مهین در پاسخ به ادعای خواهان گفت:
آقای قاضی طبق سند رسمی ازدواج که مهریه در آن به طور رسمی و قانونی نوشته شده و جای هیچگونه شک و تردیدی در صحت و درستی آن نیست مهریه ی همسرم 614 عددسکه ی بهارآزادی است اما پرداخت آن عندالاستطاعه است و من هم در حال حاضر ندارم و هر وقت مال و ثروتی پیدا کردم و تمکن مالی داشتم ، چشمم کور همه اش را پرداخت خواهم کرد.
مهین برای دادگاه توضیح داد که معنی این اصطلاحات و فرق بین عندالمطالبه و عندالاستطاعه را نمی دانسته هر چند سر سفره عقد به او گفته شد که مهریه عندالاستطاعه است ولی در آن زمان معنی آن را متوجه نشده و گمان کرده است مانند تمام مهریه های دیگر است که هر وقت زن بخواهد می تواند از شوهر طلب کند. اما هم اکنون فهمیده است که مهریه اش نقد و عندالمطالبه نیست و به این بستگی دارد که شوهرش چه وقت توانایی مالی پیدا کند و تا زمانی که تمکن مالی نداشته باشد مسوولیتی برای پرداخت مهریه ندارد. اگر وضع اینگونه باشد شوهرم هیچ وقت نخواهد توانست با میزان درآمد فعلی اش تمام مهریه مرا بدهد.
قاضی خطاب به خواهان (مهین خانم) :
شما در دادخواست خود عنوان داشته اید مهریه عندالمطالبه بوده ولی گویا با اصرارهمسرتان آن را آن را عندالاستطاعه قید کرده اند در این مورد دلیلی دارید؟
خواهان پاسخ داد:
حرف من این است که چرا مهریه ام مانند سایر دختران نباشد. الان به خاطر این قضیه از طرف فامیل و خانواده مورد سرزنش واقع شده ام که چرا مهریه ام عندالمطالبه نیست .همین موضوع منجر به اختلاف بین ما شده است من خیلی به ایشان اصرار کردم که آقا مهرداد اگر می خواهی زندگی مشترک مستحکم شود و من هم از شر سرکوفت های خانواد ه و دوست و آشنا خلاص شوم و دست از تحقیرم بردارند تو را به خدا بیا و مهریه ام را تبدیل به عندالاستطاعه کن. اما ایشان زیر بار نمی روند و می گوید اگرمن این کار را بکنم و مهریه به اجرا گذاشته شود هر چه دارم از دست می دهد و حتی ممکن است به زندان هم بیفتم.
مهرداد که دنبال فرصتی برای حرف زدن می گشت با اجازه رییس دادگاه گفت:
این شرط را خود شما و خانواده اتان قبول کرده اید و قبل از ازدواج هم در مورد من وضعیت مالی ام هر نوع بررسی و تحقیقی که لازم بوده انجام داده اید و کاملاً اطلاع داشتید که من غیر از حقوق کارمندی و یک ماشین پراید قسطی چیز دیگری ندارم . ازهمه مهمتر این که مهریه مورد توافق دو خانواده 114 سکه بود، اما با اصرار و سماجت بیش از حد مادر شما که می گفتند ما جلو فامیل آبرو داریم و شما 614سکه بنویسید بعدا آن را کم می کنیم ، مهریه ی فعلی نوشته شد و الان نزدیک به دو سال از ازدواج ما می گذرد و شما نه تنها به تعهد خود عمل نکردید و مهریه را به 114 سکه ی مورد توافق بر نگرداندید بلکه ادعا می کنید که با اصرار من مهریه عندالاستطاعه قید شده و می خواهید دادگاه را مجاب کنید که مهریه اتان عندالمطالبه بوده است.
داگاه پس از استماع اظهارات زن و شوهر و بررسی دقیق اختلاف و دعوای طرفین رای خود را در باره موضوع مورد اختلاف صادر کرد.
حکم دادگاه
با توجه به اینکه مهریه خواهان عندالاستطاعه بوده و دراین فرض اثبات تمکن مالی و توانایی مالی مرد بر عهده خواهان یعنی زن می باشد و زن نتوانست دلایل کافی و کاملی به دادگاه ارایه نماید که ثابت کند مرد قادر به پرداخت مهریه همسرش می باشد بنابراین ادعای زن ار طرف دادگاه مردود شناخته شد.
البته در حکم دادگاه تذکر داده شده هر زمانی که مرد تمکن مالی پیدا کند زن با ارایه ی دلایل کافی و اثبات دارایی مرد می تواند دوباره برای وصول مهریه اقدام کند .
آیا مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در عمل با یکدیگر تفاوتی دارند؟
از نظر حقوقدانان این دو اصطلاح با یکدیگر متفاوتند و هر کدام دارای آثار مخصوص به خود است وقتی مهریه عندالمطالبه باشد به محض وقوع عقد ازدواج زن می تواند مهریه را درخواست کند و مرد طبق سند رسمی ازدواج مکلف به پرداخت تمام مهریه است و به هر دلیلی که مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد و بخواهد به صورت تقسیطی پرداخت نماید اثبات این موضوع که او توان مالی ندارد و نمی تواند مهریه را نقداً بدهد با مرد است و زن نیازی ندارد که در دادگاه ثابت کند،مرد از تمکن مالی لازم برای پرداخت مهریه برخوردار است.
اما در مهریه عندالاستطاعه اگر زن تقاضای مهریه نماید ،این تکلیف بر عهده اوست که ثابت کند مرد از دارایی و اموال کافی جهت پرداخت مهریه برخوردار است، و بر عکس مرد در اینجا نیازی ندارد که برای دادگاه دلیل بیاورد که قادر به پرداخت مهریه نمی باشد. در این نوع مهریه این امتیاز برای مرد در نظر گرفته شده تا زن نتواند تحت هر شرایطی و هر زمانی که اراده کند با توسل به مهریه او را تحت فشار قرار دهد.
مهریه ی عندالمطالبه بهتر است
برای جلوگیری ازبروز اشکالات متعددی که در مطالبه مهریه عندالاستطاعه وجود دارد توصیه می شود زوجین به همان روش قبلی یعنی مهریه عندالمطالبه پایبند باشند . مهریه عندالاستطاعه عملا به حقوق مالی زن لطمه وارد کرده و هیچ تضمینی برای وصول آن وجود ندارد . چون مقدمه وصول مهریه عندالاستطاعه اثبات دارایی و تمکن مالی مرد میباشد ممکن است این تمکن هیچگاه پیدا نشود و یا مرد اموال و دارایی های خود را به نزدیکان و بستگان خود انتقال دهد تا زن را از دسترسی به آن محروم کند . در عمل و به تجربه ثابت شده است مهریه به شرط استطاعت موجب سردر گمی محاکم و صدور احکام متعارض شده و از همه مهمتر اینکه حقوق زن را به خطر انداخته و باعث سواستفاده برخی از مردان نیز شده است.
