متن پرسش :
قطعه زمینی مسکونی به مساحت دویست و بیست متر مربع (در شهرکی از توابع شهر ایلام) در سال 1375 از طرف بنیاد امور مهاجرین و جنگ زدگان به متصرف قانونی به فروش می رسد و مبایعه نامه بین طرفین تنظیم می گردد. سپس به میزان صد و هشتاد متر مربع سند ثبت صادر می شود، مالک نسبت به موضوع شکایت می کند و دادخواستی مبنی بر اصلاح سند ثبتی به طرفیت بنیاد مسکن و اداره ثبت اسناد و املاک ایلام تنظیم می نماید. آیا طرح دعوا در صلاحیت شورای حل اختلاف است؟ در غیر این صورت طرح دعوا در صلاحیت چه مرجعی است؟
متن پاسخ :
الف) نظر اکثریت : در صلاحیت شورای حل اختلاف نمی تواند باشد، به استناد بند (3 ) ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک، اگر اشتباه قلمی صورت گرفته باشد و در اثر آن اشتباه، سند چهل متر مربع کمتر صادر گردیده باشد، رسیدگی به آن اشتباه با هیأت نظارت موضوع ماده مذکور خواهد بود و اگر اشتباهی صورت نگرفته باشد، خواهان راجع به چهل متر مورد ادعای خود باید تشریفات ثبتی را طی کند و درخواست ثبت و صدور سند مالکیت برای مابقی آن را بدهد و در این فرض دادگاه نیز با تکلیفی مواجه نبوده و دعوای خواهان را رد می نماید.
ب) نظر اقلیت : دراین مسأله، شورای حل اختلاف با توجه به فلسفه تأسیس و آیین نامه اجرایی وظایف و اختیارات آن، می تواند در فرضی که خواسته دعوا تا ده میلیون ریال باشد، رسیدگی کند و حکم صادر نماید. چنانچه خواسته بیشتر از ده میلیون ریال تقویم شود، در صلاحیت هیأت نظارت ثبت می باشد. نظر کمیسیون : اولاً: در صورتی که در جریان رسیدگی مشخص شود در ثبت ملک و یا دفتر املاک اشتباه قلمی رخ داده، رسیدگی در صلاحیت هیأت نظارت ثبت است. (بند (3 ) ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک). ثانیاً : چنانچه مورد از مصادیق بند اول نباشد و زمینی به شرط مساحت معین خریداری شده و مورد معامله قرار گرفته باشد ولی مساحت آن کمتر باشد، موضوع از مصادیق ماده 355 قانون مدنی است که نیاز به طرح دعوا در مرجع صالح دارد. (مرجع صالح با توجه به میزان خواسته تقویم شده اعم از دادگاه عمومی و یا شورای حل اختلاف است). با توجه به این که فروشنده، بنیاد امور مهاجرین و جنگ زدگان در فرض سؤال اعلام شده، خوانده دعوا در مانحن فیه بنیاد مذکور است. قابل ذکر است صلاحیت کنونی شورای حل اختلاف در روستا بیست میلیون ریال و در شهر پنجاه میلیون ریال است. بنا به مراتب قسمت اول نظر اکثریت صحیح است. ( نشست قضایی دادگستری ایلام؛ به نقل از نشریه مأوی)
