متن پرسش :
آیا ماده34 قانون مدنی با ماده 358 قانون مدنی با یکدیگر تفاوت دارند یا خیر ،در هر دو صورت چرا؟ لطفا جواب بصورت کامل باشد
متن پاسخ :
با سلام . با توجه به اینکه پاسخ شما قبلا توسط یکی از دوستان داده شده و پاسخ صحیح ، موجه و قانع کننده ای به نظر می رسد ، لذا عین پاسخ ایشان را ارسال می کنیم : ماده 34 قانون مدنی: نتایج حیوانات در ملکیت تابع مادر است و هر کس مالک مادر باشد مالک نتایج آن هم خواهد شد. ماده 358 قانون مدنی: نظر به دو ماده ی فوق(356 و357 ) در بیع باغ،اشجار و در بیع خانه ممر و مجری و هر چه ملصق به بنا باشد به طوری که نتوان آن را بدون خرابی نقل نمود متعلق به مشتری می شود و بر عکس زراعت در بیع زمین و میوه در بیع درخت و حمل در بیع حیوان متعلق به مشتری نمی شود مگر اینکه تصریح شده باشد یا بر حسب عرف از توابع شمرده شود. ماده ی 34 که کاملا واضحه!!
در خصوص ماده 358 باید این ماده رو باز کنیم. دو دسته فرض در این ماده دیده می شه: اولی شامل : باغ و خانه است و دومی شامل : زمین ، درخت و حیوان . در اولین گروه، ملحقات مبیع اشجار و ممر و مجری و هر ملصق به بنا ذکر شده و در دومین گروه ملحقات عبارتند از زراعت ، میوه و حمل. از نظر حقیر تفاوت میان ملحقات این دو گروه باعث تفاوت در حکم است. همانطور که مشاهده می کنید در گروه دوم ملحقات خود، ثمره و حاصل مبیع هستند.
در حالی که در گروه اول اینچنین نیست. مثلا ستون یک بنا و یا درختی در یک باغ، محصول بنا و باغ نیستند. از این رو نبود این اجزا باعث ایجاد خلل و نقصان در اصل بنا و یا باغ می شود.( باغ بدون درخت و بنای بدون ستون یا دیوار محال است). به همین جهت در صورتی که جدا شدن این اجزا از ملک باعث خسارت شود، این اجزا از ابتدا متعلق به مشتری خواهد بود. اما زراعت، میوه و حمل از محصولات مبیع هستند.
حال به ارائه ی توضیح مختصری در مورد ماده ی 34 می پردازیم:فرض کنید یک کره اسب از یک جنس نر از یک نژاد عالی اسب عرب که مالک آن بنده می باشم و جنس ماده از ضعیف ترین نژاد های اسب که متعلق به شماست خواه با مواقعه و خواه با هر طریق دیگر به وجود آید. همچنین فرض می کنیم که این کره اسب صفات وراثتی عالی را از جنس نر به ارث برده است. حال سوال مطرح می شود که این کره از آن بنده (صاحب جنس نر) است و یا از آن شما (صاحب جنس ماده)؟ ماده ی 34 در پاسخ به این سوال، نتایج حیوانات را در ملکیت تابع مادر دانسته.
یعنی شما را صاحب کره می داند. تا بدین جا هیچ معامله ای توسط طرفین انجام نشده است. حال فرض می کنیم یک ماه مانده به ولادت حمل (نطفه ی حیوان)، شما اسب ماده ی خود را بی هیچ بند و تبصره ای به من فروخته اید. در این صورت تکلیف کره اسب از حیث ملکیت چیست؟ آیا کره اسب حاصل، متعلق به من است؟(با توجه به معامله ای که انجام شده است) در پاسخ به سوال فوق باید گفت با اینکه مادر این کره قبل از تولد به من فروخته شده اما باید توجه داشت که در آن زمان (قبل از تولد) به موجود زنده ی درون رحم جنس ماده، حمل گفته می شود.
لذا طبق ماده ی358 حمل در معامله ی حیوان به مشتری تعلق نمی گیرد. دلیل این حکم را می توان هزینه ای دانست که در زمان بارداری جنس ماده بر دوش صاحب ماده بوده. ریشه ی این ماده اصلی فقهی است که به آن استصحاب گفته می شود.به زبانی ساده این اصل بیان می کند که برای مثال اگر شما در حال حاضر شک کرده اید که وضو دارید یا نه، و یقین دارید که پیش از این وضو نداشته اید، اکنون نیز وضو ندارید. یعنی بر یقین گذشته اتکا می کنید، نه بر شک حاضر.در مثال معامله ی حیوان نیز چنین است.یقین داریم که قبل از معامله ماده (باردار) در تملک شما بوده و حال پس از معامله شک کرده ایم که حمل موجود از آن کیست؟! از آنجا که یقین داشتیم که ماده و حمل آن در گذشته از آن شما بوده و حال شک ایجاد شده لذا بر یقین اتکا کرده و حمل را از آن شما و تابع مادر می دانیم. با توجه به عرایض بنده دو ماده ی34 و 358 هیچ گونه منافاتی با هم ندارند.(کلوپ حقوقی – جواد ر)
