متن پرسش :
پدر و مادر ما مدتی قبل از فوت ازکلیه ورثه متاهل مرقومه دریافت کردند که اماترک هیچگونه حق وحقوقی نداشته باشند (بصورت تعهد) زیرا ماترک که یک خانه و دو خط تلفن تکافوی تامین جهیزیه 4دختر ازدواج نکرده و 2 پسر مجرد را نمیکرد ! علی رقم تعهد ورثه دو نفر ازانها درخواست سهم خود از ارثیه را نموده اند .ازنظر شرعی و حقوقی درخواست انها وارد است یا نه؟
متن پاسخ :
درباره سلب حق ماده 959 قانون مدنی می گوید: ” هیچکس نمیتواند بطور کلی حق تمتع و یا حق اجراء تمام یا قسمتی از حقوق مدنی را از خود سلب کند” مفهوم مخالف ماده فوق آنست که سلب حق مدنی به طور جزئی (موقت یا در رابطه خاص) ممکن است . مانند اسقاط حق شفعه(ماده 822 قانون مدنی)؛ و خیارات(ماده 448قانون مدنی )؛ و حق انتقال به غیر(ماده 474قانون مدنی )؛وحق عزل وکیل (ماده 679قانون مدنی ) اما در مواردی که امتیازی به موجب حکم برقرار شده و آمیخته با تکلیف است یا وابسته به شخصیت و مربوط به نظم عمومی ؛ اسقاط خق امکان ندارد.
مانند حق حضانت و ولایت و حق اقامه دعوی در مورد جرائم وحق زوجیت.(دکتر ناصر کاتوزیان- قانون مدنی در نظم حقوقی) در مورد سئوال به نظر می رسد سلب حق وراثت بطور جزئی خارج از شمول ماده 959 فوق بوده و از آنجا که شخص تعهدی می کند علیه خود در مورد معین ،معتبر و محترم بوده و از باب سلب حق جزئی است.این نوع سلب حق نه مربوط به شخصیت و نفوس است و نه خلاف نظم عمومی و قاعده آمره. لذا چنانچه یکی یا همه ورثه در مواردی تعهد کنند که از اموال خاصی حق مطالبه ارث نداشته باشند از باب (المؤمنون عند شروطهم….) باید به آن تعهد عمل نموده و تخلف از آن جائز نیست.
