“وکالت همانقدر قدیم است که قضاوت و همان اندازه نجیب است که پرهیزکاری و تقوی و همانقدر وجودش لازم است که عدالت”
امروزه دیگر تردیدی نیست که دادخواهی راه و رسم و قواعد ویژه ای دارد . شناخت و اشراف به این موازین، مستلزم فراگیری دانش حقوق و ژرف اندیشی در مبانی و تئوریهای حقوقی است. امری که خود حاصل ممارست و تمرین بسیار در تقویت قدرت تحلیل،استدلال و اجتهاد است.
آنگاه می بایست این توانائی در پیشگاه عدالت و در مسیر اقامه دعوی و دفاع از حقوق کسانی که دست طلب،زبان خواهش ، روی نیاز و چشم امید گشوده اند،بکار گرفته شده و به خدمت درآید. این دوم (دادخواهی)؛ تسلط و توانائی در شق دیگری از حقوق را می طلبد که بدان ” حقوق زنده ” می گویند. به بیان دیگر حقوق زنده یعنی بکارگیری قواعد و قوانین و مبانی حقوقی در دادرسی و جهت اجرای عدالت قضائی.
لذا دادخواهی علاوه بر شناخت و آگاهی از دانش حقوق، به توانائی استفاده از آن در عمل و تجهیز به اسباب و لوازم وکالت و فن دفاع نیازمند است. این ضرورت، با پیشرفت حیرت آور علوم و سرعت چشمگیر تغییرات در عادات و رفتار جامعه و پیچیده شدن روزافزون روابط و آسیب های اجتماعی از سوئی و اثر محسوس و بی تردید آن بر قوانین و ملاحظات قانونگذاری و موازین قضائی از سوی دیگر؛ بیشتر و عمیق تر احساس میشود. در این جهانی که در آن ما هر روز بیشتر به هم نزدیک و به یکدیگر نیازمندتر می شویم، در دادرسی نیز استفاده از دانش و تبحر و تجربه وکیل به امری بدیهی و ضرورتی لامحال می ماند که غفلت از آن تبعات بعضاً غیر قابل جبرانی بدنبال دارد.
خصوصاً اگر توجه داشته باشیم که قاعده ای در رسیدگی های قضائی حاکم است به نام « اعتبار امر مختوم ». به این معنی که هر گاه دعوائی بین شخص یا اشخاصی مطرح و رسیدگی و نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد، دادگاه مجدداً وارد رسیدگی ماهوی نسبت به آن نخواهد شد و می باید اقدام به صدور قرار رد دعوی نماید.
این موضوع یعنی درمان در مسائل حقوقی و دادخواهی ( مانند درمان در امر پزشکی )، مستلزم استفاده بجا و بموقع از دانش و تجربه وکیل توانا است. پرواضح است که سرنوشت دعوی آنگاه که دلائل تازه است و امکان طرح خواسته یا دفاع متناسب به شیوه درست ، مستدل و مستند وجود دارد و بخصوص حالتی که مبنا و سبب دعوی بدرستی تشخیص داده شود، بکلی با وقتی که این فرصت از کف رفته و پرونده دچار اعوجاج حقوقی شده است، متفاوت خواهد بود و این به مثابه بیماری ساده ای است که در اثر اشتباه در تشخیص درد و درمان ناصحیح، منجر به حالت اورژانس و گاه مصائب غیرقابل جبران شود. هر چند تعهد وکیل به وسیله است نه به نتیجه؛ یعنی او نمی تواند نتیجه دعوی را تضمین دهد، بلکه تعهد می کند از همه ی دانش ، توان و استعداد حقوقی خویش در حل امور غامض پرونده و پیشبرد دعوی در راستای مصالح موکل در دادرسی استفاده کند. با وجود این آگاهی و اشراف به دانش حقوق و تجهیز به فن دفاع و بخصوص توانائی در شناخت مبنا و سبب دعوی و مهارت در اداره عالمانه و حکیمانه دادرسی و نیز استفاده از نهاد داوری و سا زش؛نقش مؤثر و بسزائی در موفقیت پرونده و تحصیل نتیجه یمطلوب دارد.
