نام: سیدحسن شهرت: امامی متولد: ۱۲۸۲ تهران وفات: ۱۳۵۸ لوزان سوئیس تحصیلات دانشگاهی: اخذ مدرک فوق لیسانس از دانشکده حقوق لوزان سوئیس در سال ۱۳۱۲ و دکترای حقوق با ارائه رساله خود با عنوان «اساس قضایی مهر در فقه شیعه» تحصیلات حوزوی: کسب درجه اجتهاد از حوزه علمیه نجف
مناصب حکومتی: امام جمعه تهران، رئیس مجلس شورای ملی ـ ۱۳۳۱، ریاست کل دادگستری تهران ـ ۱۳۲۳
سیدحسن امامی فرزند سیدابوالقاسم امام جمعه است. امامی و پدرش، سیدابوالقاسم، منصب امام جمعه تهران را از پدر سیدابوالقاسم، به نام آقا زین‌العابدین امام جمعه، به ارث برده بودند.
سیدحسن امامی که آخرین امام جمعه تهران در دوران حکومت ۵۷ ساله پهلوی است در سال ۱۲۸۱ شمسی در تهران به دنیا آمد خاندان وی نسل اندر نسل و به شکل موروثی امام جمعه تهران بودند و با حاکمان وقت روابط حسنه برقرار کرده و در تحولات سیاسی اجتماعی کشور، پشت قدرت حاکم را خالی نکردند. منصب امام جمعه از زمان صفویه تا پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی از نسل آیت‌الله میرمحمدصالح خاتون‌آبادی بوده و به این خاندان سپرده شد و از آن پس این خاندان به خاندان امام جمعه و سپس امامی شهرت یافت. وقتی فتحعلی شاه قاجار مسجد شاه «مسجد امام خمینی فعلی» را در بازار تهران بنا کرد، تصمیم گرفت آیت‌الله سیدمهدی خاتون‌آبادی را برای امامت جمعه از اصفهان به تهران بیاورد. وی تا ۶۳ سالگی، این منصب را دارا بود و در سال ۱۲۸۳ قمری درگذشت میرزا ابوالقاسم فرزند ارشد سلطان‌العلماء (برادر سیدمهدی) برای فوت سیدمهدی به تهران آمد و چون وی دارای فرزند ذکور نبود میرزا ابوالقاسم در تهران ماند و با حکم فتحعلی شاه قاجار امام جمعه تهران شد.
پس از درگذشت میرزا ابوالقاسم چون فرزندش میرزا زین‌العابدین خردسال بود، سیدمرتضی برادر میرزا ابوالقاسم، کفالت امور امام جمعه را برعهده گرفت و زمانی که زین‌العابدین به ۱۸ سالگی رسید، به فرمان ناصرالدین شاه امام جمعه تهران شد. نکته‌ی جالب درباره‌ی زین‌العابدین این است که وی را شخصی بی‌سواد و به تعبیری بی‌سوادترین امام جمعه در تاریخ ایران و اولین امام جمعه‌ی فراماسونر ایران می‌دانند ـ زین‌العابدین داماد ناصرالدین شاه بودـ نامه‌نگاری‌های وی در جریان تحریم توتون و تنباکو با میرزای شیرازی جزء سندهای تاریخی به شمار می‌رود.
با درگذشت سیدزین‌العابدین منصب امامت جمعه به فرزند ارشد وی سیدابوالقاسم که داماد مظفرالدین شاه نیز بود محول شد. ازدواج وی با دختر مظفرالدین شاه بسیار بحث‌برانگیز بود ـ زیرا پس از مهاجرت اول علما به حرم عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام صورت گرفت. آنگونه که ناظم‌الاسلام کرمانی روایت کرد. وی بدون داشتن صلاحیت علمی لازم، اقدام به انتشار رساله‌ی علمیه نمود ـ نکته‌ی جالب درباره‌ی سیدابوالقاسم این بود که وقتی موقرالسلطنه که یکی از مخالفین دربار شده بود را گرفتند همسرش را به زور از وی جدا کردند و با اینکه به زور جدایش کرده بودند و نمی‌توانستند به عقد کسی دربیاورند، وی را به عقد سیدابوالقاسم درآوردند. سیدابوالقاسم یکی از مخالفین سرسخت مشروطه و حامی سرسخت مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه بود. تصمیم علما برای بست‌نشینی در زاویه حرم حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام واقعه‌ای بود که با طرح‌ریزی وی در مسجد شاه اتفاق افتاد ـ در آن مجلس سیدجمال واعظ، سخنرانی تندی علیه علاءالدوله نمود به‌طوری که امام جمعه به شدت با وی برخور کرد و بین طرفداران امام جمعه و مشروطه‌خواهان درگیری به وجود آمد. پس از عزل سیدابوالقاسم توسط مشروطه‌خواهان برادرش میرسیدمحمد از طرف آنان امام جمعه شد و در سال ۱۳۲۴ قمری فوت کرد. وی ۳۶ سال امام جمعه تهران بود: سیدمحمد علیرغم برادر بزرگش، مشروطه‌خواهی سرشناس بود.
وی در هیأت ۲۸ نفره‌ای قرار داشت که پس از سقوط محمدعلی شاه در تیر ۱۲۸۸ اداره کشور را به عهده گرفتند. وی همچنین جزء هیأتی بود که برای محاکمه مخالفان مشروطه‌ی استحاله شده تشکیل شد و حکم به اعدام شهید شیخ فضل‌الله نوری کرد. پس از اینکه سیدمحمد امام‌زاده درگذشت، مشروطه‌خواهان دوباره به برادرش سیدابوالقاسم که از طرف مجلس عزل شده بود پیشنهاد دادند که امام جمعه شود که وی به خاطر کسالت نپذیرفت ـ در نتیجه از طرف شاه به آقای سیدجواد ظهیرالاسلام خواهرزاده‌ی مظفرالدین شاه که نیابت و تولیت مسجد سپهسالار را برعهده داشت و همچنین بیش از آن در زمان احمدشاه برای مدتی تولیت حرم و آستان قدس رضوی شده بود پیشنهاد داده شد که وی قبول نکرد و در نتیجه آخرین بازمانده‌ی خاندان امام جمعه سیدحسن امامی منصوب شد.
امامی هم مانند اجدادش نوکر دست به سینه‌ی دربار و انگلیس بود ـ یکی از دوستان امامی می‌گوید: در اولین روزهایی که زمزمه تشکیل دو حزب سیاسی در ایران باز شد چون جست و گریخته شنیده می‌شد که امام جمعه تهران کاندیدای دبیرکلی یکی از این دو حزب است لذا امامی با عجله به لندن رفت و در آنجا با «دنیس رایت» معاون وزارت خارجه انگلستان و کاردار سابق سفارت انگلیس در تهران که از دوستان ایشان بود ملاقات کرده و از وی در مورد شرکت در احزاب مشورت و استمزاج نمود و دنیس رایت هم که نفوذ زیادی بر امام جمعه دارد به وی تجویز کرد که حتی‌المقدور از قبول این کار شانه خالی نکند.
امامی در دوره‌ی هفدهم مجلس شورای ملی نقش تأثیرگذاری را ایفا کرد ـ چراکه پس از انتخابات دوره‌ی هفدهم و بازگشت مصدق از دادگاه لاهه و در بحبوحه‌ی مبارزات نهضت ملی شدن نفت با وجود اظهار تمایل اکثریت نمایندگان مجلس جدید به نخست‌وزیری مجدد مصدق، ناگهان وی از سمت خود استفعا می‌دهد ـ علت این امور کارشکنی اقلیت مجلس تحت رهبری حسن امامی بود.
عدم ابراز تمایل سنا به زمامداری مصدق و اختلاف بر سر درخواست اختیارات بیشتر برای نخست‌وزیری دلیلی بود که نگذاشت مصدق مجدداً نخست‌وزیر شود. بعد از آن سیدحسن امامی با اکثریت آرا توانست به عنوان رئیس مجلس شورای ملی انتخاب شود (در اردیبهشت ۱۳۳۱ تصویب اعتبارنامه وی جنجال بزرگی آفرید و همین باعث شد تا وی در ۱۰ تیر ۱۳۳۱ با ۳۹ رأی از ۷۶ رأی به ریاست مجلس برگزیده شود) ریاست وی یک ماه بیشتر دوام نیاورد و وی در تاریخ ۳۱/۴/۱۳۳۱ بعد از جریان ۳۰ تیر به بهانه‌ی رفتن به اروپا از سمت خود کنار کشید. وی از آن به بعد فعالیت سیاسی واضحی نداشت و جدای از مسائل سیاسی به تدریس و تألیف در علم حقوق پرداخت. کتب وی نیز در علم حقوق به عنوان منابع اصلی به شمار می‌رود. وی همواره در اعیاد به‌طور جداگانه از گروه روحانیون به مراسم تبریک عید (سلام) نزد شاه می‌رفت ـ در سال ۱۳۴۳ به همراه جعفر شریف‌امامی یک لژ فراماسونری به نام لژ نور را تشکیل داد ـ جریان این واقعه از این قرار بود که شریف امامی بعد از نخست‌وزیری هویدا به سمت فراماسونری روی آورد. شریف امامی قبلاً هم در زمان نخست‌وزیری‌اش در تشکیلات فراماسونری استاد اعظم بود و با تسلط بر لژهای ماسونی آنچه استاد اول می‌گفت عمل میکرد. شریف امامی برای اعمال نفوذ خود ابتدا حزب جمعیت ایرانی طرفدار حکومت جهانی را ایجاد کرده بود تا در برابر حسنعلی منصور قرار گیرد که حزب ایران نوین را سرپرستی میکرد. و سپس به تقویت فراماسونری در ایران پرداخت به همین دلیل با سیدحسن امام جمعه قرار می‌گذارند تا لژ اعظم ایران را برای سرپرستی کلید لژهای فراماسونری وابسته به کشورهای اسکاتلند، انگلستان، فرانسه و آلمان را به وجود آوردند.
در یکی از گزارش‌های ساواک در این زمینه چنین آمده که: چون از لحاظ موقعیت مملکتی صلاح نبود شاه ریاست فراماسونری ایران را قبول کند و دکتر لقمان ادهم هم کهولت سن داشت و امام جمعه تهران هم معمم بود قرار شد مهندس شریف امامی رئیس لژ ایران گردد.
سیدحسن امامی اواخر عمرش را در لوزان سوئیس گذراند و در همان‌جا در سال ۱۳۵۸ در شرایطی که سرطان داشت و قادر به تکلم نبود درگذشت.
” مطلب فوق از سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی”
مجموعه شش جلدی حقوق مدنی دکتر سید حسن امامی ، نام ایشان را در ذهن هر دانشجو و دانش آموخته حقوق در کشور ماندگار ساخته است ، کمتر دانش آموخته حقوق است که مجموعه نفیس استاد را در کتابخانه اش جا نداده باشد.انشاء روان بهمراه بهره گیری از مثالهای محسوس و پیوند دادن مباحث حقوق موضوعه با فقه اسلامی و سوابق فقهی مفاد قانون مدنی نه تنها موجب جامعیت مفادی این مجموعه شده بلکه تفهیم محتوای کتاب و مقصود نویسنده را آسان نموده و به همین دلیل رجوع به آنرا به عنوان منبعی مناسب برای تحقیق ، پژوهش و درک بنیادهای حقوق مدنی ایران عمومیت بخشیده است. کلیاتی از خاندان ، سوابق و فعالیتهای آن مرحوم در عرصه آموزش حقوق به علاقمندان و جامعه حقوقی کشور تقدیم می گردد:
منصب امامت جمعه طهران از زمان صفویه تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از نسل آیت الله میرمحمد صالح خاتون آبادی اصفهانی بوده و به این خاندان سپرده شد و از آن پس این خاندان به خاندان ” امام جمعه ” و سپس ” امامی ” شهرت یافت. هنگامیکه فتحعلیشاه مسجد شاه را در طهران بنا کرد تصمیم گرفت میر سید مهدی خاتون آبادی امامت جماعت اصفهان را برای امامت جمعه در مسجد شاه ، به طهران بیاورد وی دارای مقام علمی والایی بود و در سال ۱۲۸۳ شمسی پس از بازگشت از زیارت خانه خدا در سن ۶۳ سالگی دارفانی را وداع گفت و از تمام ولایات ایران علماء و بزرگان برای تشییع به طهران آمدند میرزا ابوالقاسم فرزند ارشد میر محمد حسین « سلطان العلماء » هم به طهران آمد ( میرمحمد حسین برادر میر سید مهدی از جمله اهل علم و شخص اول اصفهان بود و تا هنگام مرگ در آن شهر زندگی میکرد) چون میرسید مهدی امام جمعه طهران دارای اولاد ذکور نبود ، برحسب امر فتحعلیشاه، میرزا ابوالقاسم در طهران توقف کرد و بعد از رحلت عمو به مقام امامت جمعه طهران رسید ، میرزا ابوالقاسم که سالها بعد با امیرکبیر نیز معاصر بوده مردی فاضل و دانشمند و با تقوی بوده وی در ۲۷/۴/۱۲۸۸ شمسی توسط مجلس عالی مشروطه خواهان از منصب امامت جمعه طهران عزل شد. وی پس از وفات در سر قبر آقا مدفون گردید. ( مقبره خانوادگی امام جمعه در تهران بازار مولوی)
حاج میرزا ابوالقاسم”سلطان العلماء”
پس از فوت میرزا سید ابوالقاسم چون میرزا زین العابدین کوچک بود عموی او سیدمرتضی کفالت امور امام جمعه ئی را عهده دار شد و زمانی که به سن رشد رسید به فرمان ناصرالدین شاه امام جمعه تهران شد. ایشان یکی از برجسته ترین روحانیون عصر خود ملقب به ظهیرالاسلام و از دوستان میرزای شیرازی بود. وی ابتدا با دختر مرحوم نظام الدوله بنام شکوه الدوله و خواهر بزرگ فخر الدوله ( مادر دکتر امینی ) ازدواج کرد اما بعد از مدتی همسرش مرحوم گشت و میرزا حسین خان سپهسالار که از معتمدین امام جمعه بود از ناصرالدین شاه درخواست کرد دختر بزرگش « ضیاء السلطنه » را به همسری میرزا سید زین العابدین درآورد ، ناصرالدین شاه نیز با این پیشنهاد سپهسالار موافقت نمود ، و دختر خود را به همسری امام جمعه طهران درآورد. ایشان در مقام اجتهاد و دیانت مردی وارسته و عالم بود ، در سال ۱۳۲۰ از طریق اروپا به مکه رفت و در هنگام ورود به مکه ، والی شهر تا یک فرسخی از او استقبال نمود ، این سفر که یک سال و نیم طول کشید باعث سرافرازی نام ایران شد و در مراجعت در سن ۶۴ سالگی وفات نمود و پیکر ایشان نیز در مقبره سر قبرآقا دفن گردید.
( این مقبره در تهران – میدان شوش – خیابان امین السلطان – خیابان صاحب جمع واقع است که توسط میرزا سید زین العابدین برای قبر پدرش میرزا سید ابوالقاسم ساخته شد.) در کتیبه های بنا نام استادان سازنده بنا ، استاد محمد و استاد قاسم آمده است و مرحوم میرزا سید العابدین نیز در این مقبره به خاک سپرده شد. قریب ۱۸۵۰ هکتار زمینی مزروعی در حسین آبادو فتح آبادساوه توسط وی وقف و زیر نظر سازمان اوقاف برای نگهداری سر قبر آقا بهره برداری می شود متولی بقعه از سال ۱۳۷۷ بر عهده محسن ظهیر امامی و نوه سید ابوالقاسم دوم امام جمعه می باشد.
خانه سید زین العابدین واقع در محله بهارستان تقاطع خیابان ظهیرالدوله وهدایت بوده که در تملک تأمین اجتماعی می باشد و یکی از عمارتهای ثبت شده تهران در فهرست آثار ملی است.ضمناً فرزند دیگر وی سید جواد ظهیرالسلام ) بوده وی برای دوره ای نیابت تولیت آستان مقدسه رضوی را بر عهده داشت.
حاج میرزا زین العابدین داماد ناصرالدین شاه و جد دکترامامی
پس از فوت میرزا سید زین العابدین ، منصب امامت جمعه به فرزند ارشد وی ، حاج میرزا سید ابوالقاسم که در سن ۱۷ سالگی به نجف رفته بود تفویض شد .ایشان داماد مظفرالدین شاه و برادر زن دکتر محمد مصدق بود. ازدواج وی با دختر شاه پس از مهاجرت اول علماء به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی صورت گرفت. میرزا ابوالقاسم از بدو ورود به ایران در شبستان مسجد شاه مشغول تدریس فقه و اصول گردید و پانصد شاگرد داشت ، هفت سال مشغول تدریس بود که نهضت مشروطیت شروع شد در ۲۷/۴/۱۲۸۸ توسط مجلس عالی مشروطه خواهان از منصب امامت جمعه تهران عزل شد. و از ایران به مصر و اسکندریه تبعید شد و پس از ورود به طهران در منزل خود گوشه نشین شد و مشغول مطالعه شد.
حاج سید ابوالقاسم پدر دکتر امامی
میر سید محمد برادر میرزا ابوالقاسم فرزند سید زین العابدین بجای وی از طرف مردم به امامت جمعه طهران منصوب شد ودر سال ۱۳۲۴ درگذشت.
حاج سید محمد عموی دکترامامی
پس از فوت میرسید محمد، به میر سید ابوالقاسم (برادرش و امام جمعه قبل از وی ) تکلیف شد امام جمعه تهران شود ولی او به علت کسالت مزاج عذرخواهی کرد در نتیجه از طرف محمدرضا شاه پهلوی به آقای ظهیرالاسلام نیابت تولیت مسجد سپهسالار،تکلیف امام جمعه ئی طهران کرد ولی ایشان قبول نکرد و مرحوم سید میرسید حسن امامی بعنوان امام جمعه معرفی و انتخاب شد.
دکتر سید حسن امامی
با فوت میر سید محمد منصب امامت جمعه در سال ۱۳۲۴ به فرزند حاج میرزا ابوالقاسم یعنی مرحوم سید حسن امامی رسید. او که نسب وی پس از ۲۹ نسل به حضرت امام سجاد (ع) و از طرف مادر به حضرت امام حسن (ع) می رسد در سال ۱۲۸۱ در طهران به دنیاآمد. پدرش حاج میرزا ابوالقاسم امام جمعه طهران بود. وی تحصیلات مقدماتی را در مدرسه “پرو »کیمیناژز که توسط روسها اداره می شد به اتمام رسانید و سپس برای فراگیری علوم فقهی ، دینی ، ادبیات عرب ، منطق و سایر علوم به حوزه علمیه نجف اشرف رفت و در محضر علمای شیعه درس گرفت و به درجه اجتهاد نائل شد. در سال ۱۳۰۷ بمنظور تحقیق و فراگیری علم نوین به لوزان سوئیس رفت و پس از ۵ سال اقامت و تحصیل در رشته حقوق خصوصی در سال ۱۳۱۲ با ارائه رساله خود با عنوان « اساس قضائی مهر در فقه شیعه اسلامی » موفق به اخذ درجه دکترای حقوق شد. در سال ۱۳۱۳ به ایران بازگشت و در مدرسه عالی حقوق و دانشکده معقول و منقول به تدریس تاریخ حقوق و حقوق اسلام پرداخت. در سال ۱۳۱۷ در تشکیلات دادگستری نوین به شغل قضاء منصوب شد و همزمان در دانشکده حقوق و علوم سیاسی طهران به تدریس حقوق ثبت اسناد و اصول محاکمات حقوقی و حقوق مدنی در مقاطع مختلف پرداخت.
در سال ۱۳۲۳ ریاست کل دادگاههای شهرستان طهران را بر عهده گرفت . در سال ۱۳۲۶ نیز تدریس تاریخ حقوق دوره دکتری دانشکده حقوق به عهده وی گذاشته شد و در سال ۱۳۳۶ دروس حقوق مدنی و شرح قانون مدنی را به درخواست دانشجویان که به کتابهای مدون حقوق مدنی دسترسی نداشتند ، با فراغت حاصله ؛ در ۶ جلد براساس یادداشتها ، جزوه ها و کتابهای فقهی و حقوق به رشته تحریر درآورد. این کتابها تاکنون بارها تجدید چاپ شده و هنوز هم یکی از اصلی ترین مراجع و منابع تدریس ، مطالعه و تحقیق در دروس دانشگاهی حقوق مدنی بشمار می رود. دکتر امامی پس از سالها تدریس و ریاست گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکده حقوق و علوم سیاسی و انتخاب شدن به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۶ به درخواست خود بازنشسته شد اما گاهی در دانشکده حقوق دانشگاه ملی سابق (دانشگاه شهید بهشتی کنونی ) تدریس می نمود.
ایشان هم چنین در سال ۱۳۳۱ بعنوان نماینده مهاباد وارد مجلس هفدهم شد ولی در تاریخ ۱۸/۲/۱۳۳۱ تصویب اعتبارنامه وی تشنج آفرین شد. اعتبارنامه وی با تمام بحث ها تصویب شد و در تاریخ ۱۰/۴/۱۳۳۱ با ۳۹ رأی از ۷۶ رأی در مقابل ۳۵ رأی آقای دکتر معظمی، به ریاست مجلس هفدهم برگزیده شد نواب وی آقای محمد ذوالفقاری با ۳۲ رأی و آقای مهندس رضوی با ۲۹ رأی به این سمت برگزیده شدند اما ریاست وی یک ماه هم طول نکشید و در ۳۱/۴/۱۳۳۱ پس از قضایای ۳۰ تیر از سمت خود کناره گیری کرد و سید ابوالقاسم کاشانی بعنوان رئیس مجلس انتخاب شد و در پانزدهم مرداد همان سال طهران را به مقصد اروپا ترک کرد. پس از آن دیگر حضور فعالی در صحنه سیاست نداشت و تمرکز اصلی وی بر روی تدریس و تألیف در علم حقوق بود وی سالهای آخر عمرش را در خانه شخصی خود در سوئیس بسر می برد و در حالی که ماههای آخر عمر قادر به تکلم نبود و در اغماء بسر می برد در اثر بیماری سرطان در سال ۱۳۵۸ دار فانی را وداع گفت و پیکر چهره ماندگار حقوق ایران در سوئیس به خاک سپرده شد. مجموعه حقوق دکتر ، نام او را در ذهن جامعه حقوقی ماندگار ساخته است. یادش گرامی باد.
قلم استاد امامی در مقدمه ۶ جلد حقوق مدنی :
«پس از چندین دوره تدریس قسمتی از قانون مدنی در دانشکده حقوق به مرور یادداشتهایی از آن قسمت تهیه شده بود ولی فرصت آن نبود که آنها را بصورت مجموعه درآورم تا آنکه در سال هزارو سیصد و سی و دو که مسافرت خارج از کشور پیش آمد (سوئیس ) فرصتی به دست آمد که آن یادداشتها مورد مطالعه تجدید نظر واقع شود و بصورت مجموعه که در دست دانشجویان است درآید. در نوشتن این مجموعه سعی و کوشش نمودم تا کمتر اصطلاحات مشکله و عبارات مبهم استعمال شود و هم چنین سعی نمودم تا فروعاتی را که در عمل پیش می آید و به بعضی از آنها در دوره تصدی قضائی خود برخورد نموده ام بنویسم و راه حلی برای آنها پیدا کنم ، چون در این کتاب رعایت قوه دانشجویان دوره لیسانس دانشکده حقوق شده است ، جز در موارد لزوم از تحقیقات علمی و بیان عقاید مختلف حقوقیین خودداری گردید.»
استادان هیأت رسیدگی رساله دکتری استاد محمد جعفر جعفری لنگرودی ۱۴/۱۰/۱۳۳۹ شمسی
دکتر سید حسن امامی
دکتر موسی عمید
آیت اله سید محمد مشکوه
عنوان رساله : تأثیر اراده در حقوق مدنی
استادان هیأت رسیدگی رساله دکتری استاد دکتر ناصر کاتوزیان ۱۳۳۸
دکتر سید حسن امامی – استاد راهنما
دکتر موسی عمید – استاد مشاور
آیت اله محمد سنگلجی – استاد مشاور
عنوان رساله : وصیت در حقوق مدنی ایران
مطلب اخیر از آقای علی سهراب پور
مطلب زیر از ویکی پدیا:
سید حسن امامی (۱۲۸۱ در تهران- ۱۳۵۸ در لوزان، سوئیس) فقیه شیعه، حقوق‌دان، قاضی و سیاست‌مدار ایرانی و امام جمعه شهر تهران در زمان محمدرضا پهلوی ود. امامی تحصیلات دینی خود را در نجف و تحصیلات دانشگاهی خود را در سوئیس گذرانده بود. وی پس از فوت عمویش سید محمد امام‌زاده در سال ۱۳۲۴ منصب امامت جمعه تهران را بر عهده گرفت و تا انقلاب ۱۳۵۷ آن را در اختیار داشت.
حسن امامی در سال ۱۳۳۱ در انتخابات جنجالی مجلس هفدهم به عنوان مخالف دولت جبهه ملی، وارد مجلس شد. وی برای مدت کوتاهی (۱۰ تیر تا ۳۱ تیر) به ریاست مجلس شورای ملی نیز رسید. ولی پس از حوادث ۳۰ تیر از ریاست کناره گرفته و در نشستهای مجلس نیز شرکت نمی‌کرد. پس از آن فعالیت خود را بیشتر در دانشگاه متمرکز کرد و یکی از مهمترین اساتید حقوق ایران به شمار می‌رفت. ضمن اینکه به عضویت مجلس سنا نیز درآمد.
در اسناد گزارش شماره: ۲ـ۳ـ۴۲۹۰ تاریخ: ۳/۱۱/۳۶ اطلاعات داخلی سازمان اطلاعات و امنیت آمده است: یکی از دوستان سیاسی سناتور دکتر سیدحسن امامی، امام جمعه تهران، اظهار داشته در اولین روزهایی که زمزمه تشکیل دو حزب سیاسی در ایران بازشد، چون جسته و گریخته شنیده می‌شد که امام جمعه تهران کاندید
لیدر یکی از این دو حزب است لذا مشارالیه با عجله به لندن رفته و در آن جا با دنیس رایت معاون وزارت خارجه انگلستان و کاردار سابق سفارت انگلیس در تهران که از دوستان ایشان بوده ملاقات و از وی در مورد شرکت در احزاب مشورت و استمزاج نموده و دنیس رایت هم که نفوذ زیادی در امام جمعه دارد به وی تجویز کرده که حتی المقدور از قبول این کار شانه خالی کند.
حسن امامی دو روز بعد از خروج شاه در دی ۱۳۵۷ ایران را به مقصد سوئیس ترک کرد. در آخرین سفر شاه، او برای انجام مراسم دعا در فرودگاه حاضر نشد. او در مرداد ماه سال ۱۳۵۸ در سوئیس بر اثر سرطان و در حالی که ماههای آخر عمر قادر به تکلم نبود و در اغما به سر می‌برد؛ فوت کرد.
۱ تحصیلات
۲ زندگی علمی
۳ درگذشت
۴ منابع
تحصیلات
وی فرزند سید میرزا ابوالقاسم تهرانی و نوه سید زین‌العابدین امام جمعه بود. جدش میرزا ابوالقاسم تهرانی از امامان جمعه تهران بوده است. در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. پس از تحصیلات مقدماتی در مدرسه پروکیمنیاژ که توسط روسها اداره می‌شد، برای فراگیری علوم فقهی و دینی، ادبیات عرب، منطق و سایر علوم به حوزه علمیه نجف رفت و به درجه اجتهاد نائل شد. در سال ۱۳۰۷ به منظور فراگیری علم حقوق نوین به سوئیس رفت. پس از پنج سال اقامت و تحصیل در رشته حقوق خصوصی در دانشکده حقوق دانشگاه لوزان، در سال ۱۳۱۲ با ارائه رساله خود با عنوان «اساس قضائی مهر در فقه شیعه اسلامی» موفق به اخذ درجه دکترای حقوق شد.
زندگی علمی
امامی پس از بازگشت به ایران، مدتی به تدریس «تاریخ حقوق و حقوق اسلام» در مدرسه عالی حقوق و دانشکده معقول و منقول پرداخت. در سال ۱۳۱۷ به منصب قضاوت رسید و در سال ۱۳۲۳ رئیس کل دادگستری شهرستان تهران گردید. مدت‌ها کرسی تدریس دروس «حقوق ثبت اسناد»، «اصول محاکمات حقوقی»، «حقوق مدنی» و «شرح قانون مدنی» در دانشگاه تهران را در دست داشت. مدتی مجددا به سوئیس سفر کرد و حاصل این سفر، تألیف شش جلد کتاب «حقوق مدنی» بود که هنوز هم یکی از اصلی‌ترین منابع و مراجع تدریس، مطالعه و تحقیق در این زمینه به‌شمار می‌رود.
درگذشت
دو روز بعد از خروج شاه در دی ۱۳۵۷ ایران را به مقصد سوئیس ترک کرد امامی در سال ۱۳۵۸ در اثر ابتلا به بیماری سرطان در سوئیس درگذشت و به خاک سپرده شد.
منابع
«تشکیل احزاب در کشور». مرکز بررسی اسناد تاریخی.
«امام جمعه تهران قبل از انقلاب که بود؟». سایت الف.
«سید حسن امامی». سایت حقوقدانان. بازبینی‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰.
«استمزاج سید حسن امامی از انگلیس برای تشکیل حزب». خبرگزاری فارس. بازبینی‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰.
«سید حسن امامی». سایت حقوقدانان. بازبینی‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰.
http://alef.ir/vdca00nu649nwi1.k5k4.html?207671
«سید حسن امامی». سایت حقوقدانان. بازبینی‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰
