متن پرسش :
مدتی قبل نامزدی من با یك خانم به دلیل برخی اختلاف‌نظرها به هم خورد، در چنین وضعیتی تكلیف هدایایی كه من در دوره نامزدی به ایشان دادم به چه صورت است؟ آیا از نظر قانون تبادل هدایا، پس از به هم خوردن نامزدی امكان‌پذیر می‌باشد؟
متن پاسخ :
براساس ماده 1037 قانون مدنی «هر یك از نامزدها می‌توانند در صورت به‌هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را كه به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه كند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود كه عادتا نگه داشته می‌شود مگر اینكه هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.» اصولا در دوره نامزدی، هر یك از نامزدها اموالی را كه عادتا قابل نگهداری است مانند طلا و یا زیورآلات به نحو مطلق هدیه نمی‌دهد بلكه به شرط وقوع عقد ازدواج آنها را به یكدیگر هدیه می‌دهند اما چنانچه نامزدی بین طرفین به هم بخورد و به تبع آن عقد ازدواج صورت نپذیرد، حق مطالبه هدایا برای طرفین وجود خواهد داشت.
در عین حال با توجه به مفاد ماده قانونی فوق‌الذكر درمی‌یابیم كه چنانچه برخی از هدایا كه قابلیت نگهداری و ارزشگذاری نیز داشته باشند، به علت قصور یكی از طرفین از بین برود، هدیه‌دهنده مستحق دریافت قیمت هدیه از بین رفته خواهد بود. شایان ذكر است كه براساس مفاد ماده 1038 قانون مدنی چنانچه نامزدی به علت مرگ یكی از نامزدها به هم بخورد، دستور ماده 1037 از بابت رجوع به قیمت، قابل اجرا نمی‌باشد.
به عنوان مثال: اگر هدیه، مالی باشد كه عادتا نگهداری می‌شود (مانند حلقه نامزدی و یا انگشتر) و در اثر تقصیر گیرنده، هدیه از بین برود و نامزدی نیز با مرگ یكی از دو نامزد به هم بخورد، قیمت هدیه قابل مطالبه نخواهد بود، خواه نامزد فوت شده، هدیه دهنده باشد یا هدیه گیرنده. البته از مفهوم مخالف ماده 1038 چنین برداشت می‌شود كه اگر عین هدیه كه عادتا نیز نگهداری می‌شود، موجود باشد، در صورت فوت هدیه دهنده نیز قابلیت استرداد خواهد داشت. شایان ذكر است كه دستور مواد قانونی فوق‌الذكر در خصوص هدایای دوره نامزدی است و در ارتباط با هدایای پیش از این دوران، رابطه حقوقی طرفین، تابع قواعد مربوط به هبه اموال خواهد بود. ( محمدرضا اسدی – تهران امروز)
